Samorząd powiatowy to jednostka terytorialna o dosyć długich tradycjach. Samorządy powiatowe istniały bowiem jeszcze w Polsce rozbiorowej. W latach 70 dwudziestego wieku powiaty zostały na jakiś czas zlikwidowane. Począwszy jednak od początku 1999 roku funkcjonują ponownie. Powiat jest jednostką samorządową oraz posiada osobowość prawną. Jego zadaniem jest zajmowanie się sprawami lokalnej społeczności, mieszkających w ramach jego terytorium. Organami samorządu powiatowego jest zarząd powiatu oraz rada powiatu. Rada powiatu pełni funkcję organu stanowiącego i kontrolnego. Jest wybierana raz na cztery lata przez pełnoletnich mieszkańców, zamieszkujących dany powiat. W uzasadnionych przypadkach może ona jednak ulec odwołaniu w ramach referendum lokalnego. Z kolei zarząd powiatu pełni rolę wykonawczą. Na czele zarządu stoi starosta oraz zastępujący go wicestarosta. Starosta jest w pewnym sensie przewodniczącym rady powiatu. W uzasadnionych przypadkach może odwołać poszczególnych jej członków lub nawet całą radę. To on także reprezentuje powiat na zewnątrz. Do zadań samorządu powiatu należy między innymi dbanie o drogi powiatowe, organizowanie komunikacji na terenie powiatu, rejestrowanie pojazdów, wydawanie dokumentów prawo jazdy. Ponadto samorząd terytorialny jest odpowiedzialny za sprawne funkcjonowanie szkół ponadgimnazjalnych, szkół artystycznych, powiatowych i rejonowych szpitali i ośrodków zdrowia, domów opieki społecznej. Do jego obowiązków należy również dbałość o ochronę środowiska, zarządzanie odpadami komunalnymi, przestrzeganie porządku publicznego i zapewnienie ochrony i bezpieczeństwa mieszkańcom powiatu. Funkcję powiatów po zmianach terytorialnych województw pełnią także miasta, zamieszkiwane przez więcej niż 100000 mieszkańców oraz miasta, które pełniły do tej pory role miast wojewódzkich.